Wielootworowe ujęcie wody podziemnej eksploatowane przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego SA w Częstochowie do eksploatacji oddane zostało w 1974 roku. W skład ujęcia wchodzi: stacja pomp i dezynfekcji zlokalizowana w miejscowości Łobodno (gm. Kłobuck), a także cztery studnie głębinowe w Łobodnie i jedna w Kołaczkowicach (gm. Miedźno). Studnie odwiercono w skałach wapiennych wieku górnojurajskiego. Eksploatowany jest poziom wodonośny jury górnej, w którym to stale uczestnicząca w cyklu hydrologicznym woda, wypełniając w wapieniach pustki skalne (szczeliny, kawerny, uskoki), tworzy pod powierzchnią ziemi naturalny, szczelinowo-krasowy zbiornik gromadzący wody podziemne. Zbiornik ten nazywany przez hydrogeologów Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych nr 326 (GZWP 326) spełniając w skali kraju bardzo wysokie kryteria ilościowe i jakościowe, stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji częstochowskiej. Jednakże, z uwagi na niski stopień izolacji warstwy wodonośnej w postaci pokrywy skał słaboprzepuszczalnych (ok. 50%), ten szczelinowo-krasowy rezerwuar wód podziemnych stale jest narażony na dopływ zanieczyszczeń z powierzchni terenu.Podstawowe dane studni głębinowych ujęcia „Łobodno” przedstawiono w poniższej tabeli:

 

 

Nr studni

 

Głębokość [m]

Wydajność

eksploatacyjna

Qe [m3/h]

St. 2       Łobodno

70

205

St. 3       Łobodno

69

200

St. 8       Łobodno

70

245

St. 10     Łobodno

72

95

St. 7       Kołaczkowice

90

75

å

820

 

Wody podziemne w zasięgu oddziaływania ujęcia charakteryzowały się znakomitymi naturalnymi właściwościami fizykochemicznymi i bakteriologicznymi. Jednak rutynowo prowadzone badania laboratoryjne wody czerpanej z ujęcia „Łobodno” wykazały, że w roku 1997 nastąpił gwałtowny, skokowy wzrost zawartości azotanów w studni nr 8 (110%), a począwszy od roku 2001 nastąpiło przekraczanie stężeń dopuszczalnych tj. 50 mg NO3/dm3 w studniach nr 8 i 3. Niepokojąca sytuacja występuje również w studni nr 10, gdzie stężenie azotanów stopniowo zbliża się do wartości dopuszczalnej.

Przeprowadzone w 1999 pod kierunkiem profesora Andrzeja Szczepańskiego (AGH w Krakowie) badania hydrodynamiki i migracji zanieczyszczeń w obszarze GZWP 326 wykazały, że głównymi źródłami zanieczyszczeń środowiska wodno-gruntowego związkami azotu są nieoczyszczone ścieki komunalne wprowadzane bezpośrednio do ziemi lub z nieszczelnych zbiorników na nieczystości płynne oraz niekontrolowane wysypiska odpadów komunalnych, co jest konsekwencją znacznego opóźnienia procesu kanalizacji w stosunku do kilkadziesiąt lat wcześniej oddanych do użytku systemów wodociągowych,  w obszarze spływu wód podziemnych do ujęcia „Łobodno”.

Wysoki stopień zanieczyszczenia wód podziemnych w obszarze zasilania ujęcia „Łobodno” jest także wynikiem kontaktów hydraulicznych poziomów wodonośnych, stanowiących podstawę zaopatrzenia ludności w wodę do picia, ułatwiających migrację zanieczyszczeń z powierzchni terenu, bezpośrednio w strefie zasilania lub pośrednio poprzez utwory czwartorzędowe (brak izolujących utworów słaboprzepuszczalnych). Ponadto obecność w wodach azotanów potwierdza wpływ ognisk związanych  z gospodarką komunalną (ścieki, osady ściekowe), odpadami (niekontrolowane składowiska odpadów) i rolnictwem (gnojowica, nawozy).

Utrzymywanie się obecnego stanu, przy rosnącym natężeniu antropopresji może spowodować, iż zanieczyszczenie wód podziemnych eksploatowanych przez studnie nr 3 i 8 może stać się przyczyną ich wyłączenia z eksploatacji i powodem poważnych problemów w zaopatrzeniu w wodę pitną aglomeracji częstochowskiej, miasta i gminy Kłobuck oraz gminy Miedźno. Aby tego uniknąć należy na ujęciu Łobodno utrzymywać poziom azotanów poniżej wartości dopuszczalnych.

Podjęto więc szereg działań wspomagających ciągle sprawowaną czynną i bierną ochronę wód podziemnych w obszarze spływu wód do ujęcia „Łobodno”. W oparciu o wcześniej przeprowadzone badania modelowe hydrodynamiki i migracji zanieczyszczeń w obszarze GZWP 326 (2005 r.) zweryfikowano zasięg strefy ochrony pośredniej ujęcia „Łobodno” i obowiązujących w niej zakazów i ograniczeń. Stale prowadzony jest monitoring jakości wód, w tym w ramach opracowanego i wdrożonego w przedsiębiorstwie  w 2007 r.  Zintegrowanego Systemu Gospodarowania i Ochrony Zasobów Wodnych GZWP 326 oraz prowadzone  są badania naukowe m.in. we wspólpracy z AGH w Krakowie.

Dla ujęcia „Łobodno” opracowano także strategię sterowania eksploatacją studni, która w chwili obecnej poprzez stworzenie odpowiednich warunków hydrogeologicznych (wymuszenie kontrolowanymi wydatkami pracy studni pożądanych kierunków przepływu wód) zapewnia ochronę jego zasobów i utrzymywanie w wodzie podawanej do odbiorców stężeń azotanów poniżej wartości dopuszczalnych.

Oczekuje się, że w wyniku stosowania wprowadzonych procedur uzyska się efekt środowiskowy związany z poprawą stanu chemicznego wód podziemnych, dzięki czemu można będzie uniknąć lub spowodować znaczne odsunięcie w czasie kosztów związanych z budową kolejnej stacji uzdatniania wody (stację denitryfikacji oddano do użytku na sąsiednim ujęciu "Wierzchowisko" w 2006 roku).

Podstawowe dane eksploatacyjno - techniczne ujęcia "Łobodno":

  •  maksymalna wydajność ujęcia 6 850 m3/ dobę,
  • pobór wody za pomocą 5 studni głębinowych, o głębokościach 69 ÷ 72 m, ze skał ze skał wapiennych poziomu wodonośnego jury górnej w obszarze GZWP 326,
  • uzdatnianie wody: z uwagi na dobrą jakość ujmowanej wody nie jest ona poddawana procesom uzdatniania; w celu zachowania stabilności stanu bakteriologicznego w procesie dystrybucji, woda poddawana jest dezynfekcji poprzez chlorowanie,
  • dystrybucja wody – woda wtłaczana jest do sieci wodociągowej poprzez układ 3 pomp.

Ujęcie wody zaopatruje mieszkańców Częstochowy - dzielnice: Parkitka, Żabiniec i Grabówka, miejscowości Łobodno i Kamyk oraz wszystkie miejscowości w gminie Miedźno.

Wnioski z eksploatacji ujęcia "Łobodno" w 2014 roku:

Z analizy poboru w 2014 roku z ujęcia "Łobodno" wynika, że ujęcie dostarczało średnio 3,21 tys. m3 wody na dobę, co stanowiło ponad 6,69% ogółu pobieranej wody przez wszystkie ujęcia przedsiębiorstwa. Całkowita ilość pobranej wody stanowi 16,3% wielkości określonej w pozwoleniu wodnoprawnym nr ŚR-I-6811/149/05 z dnia 17 stycznia 2006 roku (wartość określona w pozwoleniu: 820 m3/h). W żadnym momencie eksploatacji nie doszło do przekroczenia wydatku maksymalnego ujęcia, określonego w pozwoleniu.

Dane dotyczące wydatków poszczególnych studni głębinowych za 2014 rok wskazują, że w głównej mierze eksploatowano studnię nr 2 i 10. Z pozostałych studni korzystano zdecydowanie mniej intensywnie, co było wynikiem niewielkiego zapotrzebowania na wodę. Sposób eksploatacji wynikał z przyczyn techniczno – ekonomicznych, a także podyktowany był dążeniem do pozyskiwania wody o jak najlepszych parametrach fizykochemicznych (wskaźnik: NO3-).

Z analizy wydajności i depresji w eksploatowanych studniach ujęcia „Łobodno” zawartych w książkach eksploatacji wynika, że nigdy nie przekroczono dopuszczalnych wydajności określonych w dokumentacji hydrogeologicznej zasobowej (2005 r.). Zwierciadło wody podziemnej nie wykazało istotnych zmian w stosunku do lat poprzednich. Depresja eksploatacyjna nie uległa zwiększeniu. Warunki hydrodynamiczne ujmowanego poziomu wodonośnego jury górnej nie ulegają pogorszeniu.    

W odniesieniu do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [Dz. U. Nr 61 poz. 417 z późniejszymi zmianami] wody studni nr: 3 i 8 wykazują przekroczenia norm zawartości azotanów (50 mg NO3-/dm3). Pozostałe wskaźniki fizykochemiczne nie zostały przekroczone.

Azotany (NO3-) przemieszczają się z ognisk zanieczyszczeń do obszaru zasilania ujęcia wody „Łobodno”, a następnie do studzien eksploatujących wodę, stanowiąc tym samym problem dla producenta. Mimo przekroczenia w 2 studniach ujęcia (nr: 3 i 8) dopuszczalnych stężeń azotanów (NO3-) w chwili obecnej nie ma potrzeby jej uzdatniania, gdyż wdrożony system eksploatacji, polegający na sterowaniu eksploatacją poszczególnych studni, pozwala na utrzymywanie w wodzie podawanej do odbiorców stężeń azotanów poniżej wartości dopuszczalnych (<50 mg NO3-/dm3).

W roku 2014 w wodach podziemnych w obszarze spływu wód do ujęcia „Łobodno” nie stwierdzono wzrostu stężeń zanieczyszczeń w stosunku do lat poprzednich.

Stan mikrobiologiczny wody jest dobry. Woda zdezynfekowana za pomocą podchlorynu sodu i podawana do sieci wodociągowej posiadała wszelkie wskaźniki fizykochemiczne i mikrobiologiczne w pełni odpowiadające wymogom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [Dz. U. Nr 61 poz. 417 z późniejszymi zmianami].

Szybki kontakt

Biuro Obsługi Klienta: (34) 3773307, 3773308

Sekretariat: (34) 3773101

Fax: (34) 3651582

Pogotowie wodno-kanalizacyjne: 994

E-mail: poczta@pwik.czest.pl

www.pwik.czest.pl

Logo

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego S.A. w Częstochowie
42-202 Częstochowa, ul. Jaskrowska 14/20
Sąd rejestrowy: Sąd Rejonowy w Częstochowie Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego - Nr KRS 0000057953
Kraj: Polska; województwo: Śląskie; powiat: Częstochowa, gmina: Częstochowa, miejscowość: Częstochowa
NIP: PL 5730003841, REGON: 150354701
Wysokość kapitału zakładowego: 101.074.600,00zł., pokryty w całości.
e-mail: poczta@pwik.czest.pl