Ujęcie wody Mirów

Największe wielootworowe ujęcie wody podziemnej eksploatowane przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego SA w Częstochowie, do eksploatacji oddane zostało w 1955 roku. W skład ujęcia wchodzi: stacja pomp i dezynfekcji zlokalizowana w Częstochowie, a także 18 studni głębinowych, zlokalizowanych na terenie miasta Częstochowy (rejon eksploatacji "Mirów") oraz miejscowości Srocko na terenie sąsiedniej gminy Mstów (rejon eksploatacji "Srocko"), odwierconych w skałach wapiennych wieku górnojurajskiego. Eksploatowany jest poziom wodonośny jury górnej, w którym to stale uczestnicząca w cyklu hydrologicznym woda, wypełniając w wapieniach pustki skalne (szczeliny, kawerny, uskoki), tworzy pod powierzchnią ziemi naturalny, szczelinowo-krasowy zbiornik gromadzący wody podziemne. Zbiornik ten nazywany przez hydrogeologów Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych nr 326 (GZWP 326) spełniając w skali kraju bardzo wysokie kryteria ilościowe i jakościowe, stanowi podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji częstochowskiej. Jednakże, z uwagi na niski stopień izolacji warstwy wodonośnej w postaci pokrywy skał słaboprzepuszczalnych  (ok. 50%), ten szczelinowo-krasowy rezerwuar wód podziemnych, stale jest narażony na dopływ zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Podstawowe dane studni głębinowych ujęcia „Mirów” przedstawiono w poniższej tabeli:

Wody podziemne w zasięgu oddziaływania ujęcia charakteryzowały się znakomitymi naturalnymi właściwościami fizykochemicznymi i bakteriologicznymi. Obecnie badania laboratoryjne wykazują, że wody ujęcia "Mirów" charakteryzują się zmiennością wynikającą ze znacznego rozprzestrzenienia terytorialnego ujęcia.

Na jakość wód w studniach rejonu eksploatacji Mirów najbardziej niekorzystny wpływ mają zanieczyszczenia przemysłowe migrujące do eksploatowanych studni z terenów przemysłowych znajdujących się na południe od ujęcia. Przyczyniają się one do obniżenia jakości eksploatowanych wód, a także pogorszenia ich własności smakowych i zapachowych. Wody te już w latach 60-tych zostały zanieczyszczone amoniakiem (NH_3^-). Ogniskiem zanieczyszczeń chemicznych była Huta „Częstochowa”. Jednak w ostatnich latach ograniczono ilość potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na terenach przemysłowych (baterie koksownicze), co przyczyniło się do spadku stężeń zanieczyszczeń występujących w wodach podziemnych. Od 1991 roku stężenie amoniaku wykazuje tendencję spadkową, a przekroczenie jego normy: 0,5 mg NH₄⁺/dm³ występuje tylko w wodach 2 studni głębinowych (wskaźnikiem zawartości amoniaku NH₃ jest jon amonowy NH₄⁺).

Wody w rejonie eksploatacji Srocko, gdzie oprócz rolnictwa nie prowadzi się żadnej działalności gospodarczej, mają znacznie wyższą jakość pod względem fizykochemicznym i bardziej stabilny skład fizykochemiczny wody  niż wody rejonu  Mirowa.

Stan fizykochemiczny i mikrobiologiczny wody podawanej do sieci wodociągowej z ujęcia „Mirów” jest bardzo dobry – wszelkie wskaźniki fizykochemiczne i bakteriologiczne w pełni odpowiadają wymogom zawartym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi [Dz. U. Nr 61 poz. 417 z późniejszymi zmianami].

W obszarze spływu wód podziemnych do studni ujęcia Mirów skały wodonośne jury górnej zalegają płytko pod powierzchnią terenu i mają swe liczne wychodnie. W przeszłości sprzyjało to rozwojowi eksploatacji wapienia w niewielkich łomach. Pozostałością po tej działalności są liczne wyrobiska, które niestety częstoc wykorzystywane są jako wylewiska ścieków i składowiska odpadów – stanowi to poważne zagrożenie i może mieć wpływ na obniżenie jakości wód ujmowanych.

Mając na uwadze konieczność ciągłego sprawowania czynnej i biernej ochrony ilościowej i jakościowej wód podziemnych w obszarze zasilania ujęcia „Mirów” na podstawie wcześniej przeprowadzonych badań modelowych hydrodynamiki i migracji zanieczyszczeń w obszarze GZWP 326 (2005 r.), zweryfikowano zasięg strefy ochrony pośredniej ujęcia „Mirów” i obowiązujących w niej zakazów i ograniczeń. Stale prowadzony jest monitoring jakości wód, w tym w ramach opracowanego i wdrożonego w przedsiębiorstwie  w 2007 r. Zintegrowanego Systemu Gospodarowania i Ochrony Zasobów Wodnych GZWP 326 oraz we wspólpracy z ośrodkami naukowymi m.in. AGH w Krakowie kontynuowane są badania. 

Podstawowe dane eksploatacyjno - techniczne ujęcia "Mirów":

• maksymalna wydajność ujęcia: 1 600 m³/h, 8 500 000 m³/rok; 
• pobór wody za pomocą 18 studni głębinowych o głębokościach 38 do 133 m, ze skał wapiennych poziomu wodonośnego jury górnej w obszarze GZWP 326
• uzdatnianie wody: z uwagi na dobrą jakość ujmowanej wody nie jest ona poddawana procesom uzdatniania; w celu zachowania stabilności stanu bakteriologicznego w procesie dystrybucji, woda poddawana jest dezynfekcji poprzez ozonowanie
• dystrybucja wody – woda wtłaczana jest do sieci wodociągowej poprzez układ 4 pomp.

Ujęcie zaopatruje odbiorców w dzioelnicach Częstochowy: Mirów, Zawodzie, Raków, Sabinów, Brzeziny, Bór, Bór Wypalanki, Ostatni Grosz, Dąbie, Stare Miasto, I Al. NMP oraz Śródmieście rejon ul.ul. Kościuszki i Wolności. Tysiąclecie pomiędzy ul. ul. Armii Krajowej, Kiedrzyńską, Wodzickiego i Dekabrystów, oraz miejscowości: Wrzosowa, Poczesna, Słowik, Korwinów, Nowa Wieś, Borek, Konopiska, Wygoda, Wąsosz, Łaziec i Pałysz, Huta Stara A i B, Młynek, Mazury i Michałów.